Wat wordt als gevaarlijke stof geclassificeerd?

Definitie van gevaarlijke stoffen: Wat zijn gevaarlijke stoffen en hoe bescherm je jezelf?

Gevaarlijke stoffen zijn stoffen of mengsels die vanwege hun chemische, fysische of biologische eigenschappen een gevaar voor mens en milieu kunnen vormen. Vooral bij de bewerking van materialen, bijvoorbeeld met lasers, ontstaan fijne deeltjesemissies met grootteverdelingen rond 0,1 µm, die diep in de longen kunnen doordringen en schadelijk voor de gezondheid kunnen zijn. Het is daarom essentieel om de definitie van gevaarlijke stoffen te kennen en passende beschermingsmaatregelen te nemen.

Wat maakt een stof gevaarlijk?

Gevaarlijke stoffen omvatten chemische en kunstmatig of natuurlijk geproduceerde stoffen of mengsels. Sommige van deze stoffen worden pas gevaarlijk door reacties met andere stoffen en vertonen eigenschappen zoals giftig, irriterend of bijtend. Zelfs stof van oorspronkelijk onschadelijke stoffen kan schadelijk zijn door inademing of contact met de huid. De definitie van gevaarlijke stoffen omvat dus een breed scala aan potentieel gevaarlijke stoffen.

Meer informatie over de exacte classificatie en etikettering van gevaarlijke stoffen vindt u in de GESTIS-stoffendatabase, een uitgebreid informatiesysteem van de Duitse wettelijke ongevallenverzekering.

Gevaarlijke stoffen bij laswerkzaamheden

Laswerkzaamheden geven vaak gevaarlijke stoffen af, die als deeltjes of gassen voorkomen. Deze emissies bevatten alveolair doorgankelijke A-stoffen en E-stoffen, die de bovenste luchtwegen kunnen belasten. Volgens de definitie van gevaarlijke stoffen gelden grenswaarden van 1,25 mg/m³ voor A-stof en 10 mg/m³ voor E-stof. Zelfs kleine stofafzettingen kunnen explosieve stof-luchtmengsels vormen, wat het gevaar vergroot.

Voor gedetailleerde richtlijnen over grenswaarden en beschermingsmaatregelen, bezoek de DENIOS-pagina over werkvoorschriften voor gevaarlijke stoffen.

Gedefinieerde gevaarlijke stoffen zijn bijvoorbeeld complexe derivaten van aardolie, steenkool en aardgas (EG-richtlijn 67/548/EEG), zogeheten KMR-stoffen volgens het Instituut voor Arbeidsbescherming (IFA) en explosieve of licht ontvlambare stoffen. Volgens GefStoffV §10 lid 5 mag afgezogen lucht met KMR-stoffen van categorie 1A en 1B niet teruggevoerd worden in de ademlucht. De IARC, een speciaal agentschap van de WHO, classificeert stoffen op basis van hun carcinogeen potentieel voor de mens. In groep 1 bevinden zich kankerverwekkende stoffen zoals lasrook, tabak, UV-straling en chroom-VI-verbindingen.

Classificatie van KMR-stoffen

KMR-stoffen (kankerverwekkend = carcinogeen, mutageen = genetisch schadelijk, reproductietoxisch = schadelijk voor de vruchtbaarheid) zijn bijzonder gevaarlijke stoffen. De IARC (Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek) deelt deze stoffen als volgt in:

De definitie van gevaarlijke stoffen omvat ook stoffen zoals lasrook, UV-straling en chroom-VI-verbindingen, die als kankerverwekkend worden beschouwd.

Veiligheid bij het omgaan met gevaarlijke stoffen

Veiligheid bij het omgaan met gevaarlijke stoffen heeft de hoogste prioriteit. Werkgevers zijn verplicht hun werknemers te informeren over risico’s en passende beschermingsmaatregelen te treffen:

1. Vermijden: Gebruik van processen met minder gevaarlijke stoffen.

2. Aanzuiging: Directe afzuiging van emissies bij de bron.

3. Ventilatie: Technische maatregelen voor luchtzuivering.

4. Persoonlijke beschermingsmiddelen: Beschermende kleding en ademhalingsbescherming.

Effectieve afzuiging van stof bij de bron is dus een van de belangrijkste beschermingsmaatregelen voor uw medewerkers. Werknemers die met explosieve stoffen werken, moeten extra worden beschermd. In het algemeen geldt: een risicoanalyse van het doelproces biedt inzicht in de vereisten voor een afzuigconcept en verduidelijkt het werkelijke gevarenpotentieel.

Daarnaast moeten grenswaarden op de werkplek worden nageleefd en regelmatig risicoanalyses worden uitgevoerd.

Geteste afzuiginstallaties voor het omgaan met gevaarlijke stoffen

Bij het afzuigen van niet-explosieve gevaarlijke stoffen in recirculatiemodus moet het scheidingsrendement van de afzuiginstallatie bij ingebruikname door de exploitant via een officieel goedgekeurde methode worden vastgesteld. Als het scheidingsrendement niet voldoende wordt aangetoond, moet de gefilterde lucht naar buiten worden afgevoerd. De emissiesnelheid moet jaarlijks, evenals voor ingebruikname en bij grote wijzigingen, worden gecontroleerd. Daarnaast moeten de installaties jaarlijks worden onderhouden volgens de specificaties van de fabrikant. In plaats van deze verificatie kan ook een typegekeurde filter- en afzuiginstallatie worden ingezet met een bevestigd scheidingsrendement volgens bijvoorbeeld DIN 60335-2-69 AA of W3.

Een certificering van het volledige systeem is niet verplicht, maar vormt een aanvulling op de wettelijke voorschriften. Ook in dit geval moet de emissiesnelheid jaarlijks en bij grote wijzigingen van de installatie worden gecontroleerd. TBH-filter- en afzuiginstallaties beschikken over een door het IFA bevestigd scheidingsrendement volgens W3 en kunnen ook worden gebruikt bij het afzuigen van KMR-stoffen. Een H13-filter, signaalweergave op het display, een debietmeter, een signaalmodule en een foutanalyse-interface maken de systemen geschikt voor automatiseringstechniek.

Belangrijke aandachtspunten bij het werken met gevaarlijke stoffen

Bij het werken met gevaarlijke stoffen moet u op het volgende letten:

• Veiligheidsvoorschriften naleven (§ 7 lid 4 GefStoffV)
• Niet eten in ruimten waar gevaarlijke stoffen aanwezig zijn
• Handen wassen en eventueel kleding wisselen na het verlaten van de werkplek
• Gevaarlijke stoffen niet in voedselverpakkingen bewaren
• Gevaarlijke stoffen niet op eigen initiatief identificeren
• Werknemers trainen in risicobewustzijn
• Correcte etikettering van gevaarlijke stoffen
• Waar mogelijk gevaarlijke stoffen vervangen door veiliger alternatieven
• Grenswaarden op de werkplek naleven
• Emissies zo volledig mogelijk aan de bron afzuigen met een geschikt filter- en afzuigsysteem
• Uitval van ventilatiesystemen moet duidelijk zichtbaar zijn (TRGS 500)
• Gebruik emissievrije processen of stoffen met lage gevarenpotentie (§ 7 lid 4 GefStoffV)
• Overgangszones en werkruimtes reinigen met erkende stofzuigers van stofklasse H (DIN EN 60335-2-69 [15], TRGS 517)
• Met lood belaste werkplekken aansluiten op stationaire afzuiginstallaties en mobiele afzuiginstallaties beschikbaar stellen (TRGS 505)

Het naleven van deze maatregelen vermindert het risico aanzienlijk en beschermt medewerkers tegen gezondheidsrisico’s. Sinds december 2010 geldt een wereldwijd uniforme classificatie en etikettering van chemische stoffen.

Voorbeeld van etikettering van gevaarlijke stoffen

1. Productnaam
2. Gevarensymbolen
3. Benaming van gevaarlijke bestanddelen
4. Waarschuwingen voor gevaren
5. Veiligheidsaanbevelingen
6. Naam en contactgegevens van de fabrikant

Heeft u nog vragen?
Bel ons dan op +49 (0) 7082/9473-0 of stuur ons een e-mail naar info@tbh.eu.