Hoe wordt fijnstof gedefinieerd?

Waarom is fijnstof gevaarlijk?

De deeltjes in fijnstof zijn zeer klein en kankerverwekkend. Hoe kleiner de deeltjes, hoe dieper ze bij het inademen in de longen kunnen doordringen en zich daar kunnen vastzetten. Bij het meten van de deeltjesgrootte ligt de focus op het inadembare aandeel van emissies. Hoe kleiner de deeltjes, hoe dieper ze in de longen doordringen en onherstelbare schade kunnen aanrichten, wat tot longkanker kan leiden. Zwevende stof omvat alle in de lucht gedragen deeltjes. Deze worden onderverdeeld in PM10, waarbij de helft van de deeltjes een diameter heeft van 10 µm. De andere helft bestaat uit PM2,5 met een deeltjesdiameter van 2,5 µm en kleiner. Moderne laserprocessen bijvoorbeeld stoten deeltjes uit in het nanometerbereik, wat overeenkomt met een miljoenste van een millimeter. De concentratie van de kleinste deeltjes neemt tegenwoordig gestaag toe, terwijl het aantal grotere afneemt. Dat verhoogt het gezondheidsrisico voor mensen. Het nabootsen van de binnenste luchtwegen maakt het mogelijk de deeltjesconcentratie in het afscheidingsproces te meten. Deeltjes met een aerodynamische diameter van 10 micrometer worden volledig in de luchtwegen tot in de bronchiën gezogen. De beoordeling van grotere deeltjes gebeurt aan de hand van hun procentuele aandeel, dat met toenemende grootte afneemt en bij ongeveer 15 µm 0 % bereikt. Sinds 1997 is richtlijn 2008/50/EG uitgebreid met PM2,5. Deze meet longdoordringend fijnstof en definieert ultrafijne deeltjes met een thermodynamische diameter van minder dan 0,1 µm. Naast de deeltjesgrootte kunnen stoffen ook worden ingedeeld op basis van structuur, herkomst, fysische eigenschappen, chemische samenstelling, vorm of kleur. Andere modellen bepalen bijvoorbeeld de materiaalspecifieke of structurele toxiciteit of de veroorzaker. Een volledige beoordeling is echter alleen mogelijk met meerdere modellen.

Welke richtlijnen gelden voor fijnstof en toe te passen filters?

Vroeger werd fijnstof beoordeeld volgens DIN EN779. Deze richtte zich echter alleen op de deeltjesgrootte van 0,4 µm en evalueerde het rendement van een luchtfilter als gemiddelde over een belasting met synthetisch laboratoriumstof. Vanwege de beperkte relevantie is deze vervangen door DIN EN ISO 16890. Deze is in januari 2017 in werking getreden en sinds medio 2018 als enige geldig. De ISO wordt ook door de WHO gebruikt en verdeelt filters in vier groepen. De afscheidingsgraad bepaalt de classificatie. Een filter moet daarbij minstens 50 % van de betreffende deeltjesgrootte afscheiden. Een ISO ePM1-filter scheidt bijvoorbeeld minstens 50 % van de PM1-deeltjes af. Als een filter minder dan 50 % van PM10 afscheidt, valt deze in de categorie grove stof (ISO coarse). De “e” staat voor efficiency (= effectiviteit). Het percentage geeft aan welk deel van de overeenkomstige deeltjes door het filter wordt afgescheiden.

Wat zijn oorzaken en gevolgen van fijnstof?

Fijnstof kan aandoeningen aan de luchtwegen, astma, allergieën of hart- en vaatziekten veroorzaken. Vooral fijnstof van anorganische stoffen zoals metaalslijpsel is zeer schadelijk. Het lichaam kan deze stoffen niet afbreken. Langdurige blootstelling aan hoge concentraties stof leidt uiteindelijk tot overbelasting van het reinigingsmechanisme van de longen. De stofdeeltjes blijven aantoonbaar in de longen achter. Dit kan uiteindelijk leiden tot chronische bronchitis.¹ Voldoende bescherming wordt alleen geboden door een luchtfilter- en afzuiginstallatie.

^{1 Bron: https://www.dguv.de/staub-info/erkrankungen/reinigungsmechanismus-der-lunge/index.jsp}

Hebt u nog vragen? Bel ons dan op +49 (0) 7082/9473-0 of stuur ons een e-mail naar info@tbh.eu.